Hiện nay, hầu hết các phương tiện giao
thông quan trọng đều đã được lắp hộp đen như: máy bay (đã được nghiên
cứu và ứng dụng từ những năm 70 của thế kỷ trước), các tàu đường sắt
cao tốc, vệ tinh, tàu ngầm lò phản ứng hạt nhân…Đối với xe khách, ngành
vận tải khá phát triển ở Việt Nam, việc lắp dinh vi oto là điều tối cần
thiết.
Thời gian gần đây, nhiều vụ tai nạn giao thông kinh hoàng
với thủ phạm là những chiếc xe khách đã để lại những tổn thất lớn về mặt
kinh tế, xã hội, tình cảm...Hoàng loạt những vụ tai nạn giao thông
đường bộ do ôtô gây ra thường hết sức thảm khốc, làm thiệt hại lớn về
người và tài sản, đặc biệt là những vụ tai nạn do ôtô khách gây ra hậu
quả nặng nề hơn vì số người thương vong lớn, để lại nỗi đau mất mát và
hậu quả lâu dài cho nhiều gia đình và xã hội. Trước thực trạng đó, việc
áp dụng rộng rãi hộp đen trong quản lý xe khách là một yêu cầu bức thiết
góp phần giảm thiểu những tai nạn này.
định vị hợp chuẩn thực chất chỉ là một thiết bị
ghi nhận diễn biến hành trình, được kết cấu khá bền vững, chịu được va
đập với áp lực cao, không bị phá hủy vì nhiệt và không thấm nước, nhất
là khó can thiệp từ bên ngoài để điều chỉnh hoặc làm sai lệch các thông
số đã ghi.
Kết cấu của hộp đen được thiết kế tùy thuộc vào mục đích
sử dụng và đặc điểm về môi trường, không gian lắp đặt, do vậy hộp đen có
hình thức, cấu trúc phức tạp, mức độ tinh xảo và tên gọi có thể khác
nhau và tất nhiên là giá thành cũng khác nhau.
Hiện nay, xe khách đường dài đang được
chú trọng cả về mặt chất lượng kỹ thuật phương tiện và phục vụ hành
khách. Ngày càng có nhiều tuyến xe khách chất lượng cao được mở ra, với
những phương tiện hiện đại, mẫu mã đẹp và tiện nghi sang trọng hơn.Tuy
nhiên, vì nhiều lý do khác nhau như : Giá thành ôtô, kết cấu phức tạp,
yêu cầu của thị trường… mà các nhà sản xuất chưa tiến hành lắp đặt hộp
đen cho loại xe này.
Những năm gần đây, hệ thống giao thông đường bộ ở
nước ta còn bộc lộ rất nhiều bất cập, ý thức chấp hành Luật Giao thông
của người tham gia giao thông nói chung và của lái xe nói riêng còn yếu
kém.
Việc kiểm tra kiểm soát trên đường không thường xuyên và phủ
rộng trên mạng lưới giao thông đường bộ, cơ sở hạ tầng giao thông nhiều
nơi còn hạn chế.
Từ đó nảy sinh ra nhiều vấn đề phức tạp,
không quản lý được như: chạy quá tốc độ, chở quá tải, thời gian và số
lần dừng đỗ trên đường quá nhiều, xe đến hạn kiểm định vẫn cho lưu hành
trên đường, các hệ thống an toàn trên xe có dấu hiệu hư hỏng nhưng không
được phát hiện kịp thời, sinh ra nhiều tệ nạn xã hội khác (như lái xe
làm luật với lực lượng kiểm tra để cho qua vi phạm…).
Những điều này làm cho tình hình tai nạn
giao thông không giảm, môi trường vận tải khách chậm được lành mạnh
hóa, trật tự vận tải khó được thiết lập, ý thức tự giác của người lái xe
và người tham gia giao thông chậm biến đổi và thỉnh thoảng lại gây ra
một số vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng tạo nên nhiều bức xúc trong xã
hội từ người dân đến các nhà quản lý. Đây cũng là nỗi trăn trở chung
của các nhà quản lý kỹ thuật ôtô.
Để theo dõi diễn biến hành trình của một
chuyến xe, đánh giá ý thức tự giác của lái xe về việc chấp hành Luật
Giao thông đường bộ và thể lệ nghiệp vụ vận tải, làm cơ sở chính xác cho
việc xem xét xử lý vi phạm hoặc phân tích nguyên nhân dẫn đến TNGT,
giải pháp kỹ thuật hiệu quả nhất là nhờ vào hộp đen.
Tuy nhiên, qua
thời gian dài thử nghiệm, nhiều doanh nghiệp và nhà khoa học đều đồng
tình rằng lắp hộp đen mang lại lợi ích lớn cho cả lái xe khách và cả cho
chủ doanh nghiệp quản lý xe. Bởi vì, với việc lắp đặt hộp đen sẽ không
cần nhiều lực lượng kiểm tra, kiểm soát trên đường nữa. Vì việc làm này
có thể kiểm tra thông tin trong hộp đen ở tại trạm cố định hoặc ở các
đầu bến, đây là những số liệu định lượng và có thể nối mạng với máy chỉ
huy trung tâm (máy chủ) đồng thời có thể truy xuất số liệu bằng thiết bị
chuyên dùng nên không thể xử lý cảm tính và như vậy có thể hạn chế được
tiêu cực trên đường.
Do không cần tuần tra thường xuyên nên
việc "bắn" tốc độ cũng không cần thiết (tuy vẫn phải sử dụng trong những
tình huống đặc biệt, tạo cho tâm lý lái xe không còn căng thẳng). Căng
thẳng về tâm lý cũng là yếu tố gây nguy hiểm cho lái xe.Bên cạnh đó việc
lắp hộp đen cho xe khách cũng thiết lập được cơ chế bắt buộc người lái
xe dần có ý thức tự giác về hành vi sử dụng và điều khiển ôtô của mình
sao cho đúng kỹ thuật, đúng quy định của Luật Giao thông và hành xử có
văn hóa với hành khách.
Từ những ưu điểm trên, việc lắp hộp đen
sẽ góp phần hạn chế tai nạn giao thông và trợ giúp cho công tác kiểm
định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường qua việc kiểm tra các thông
số đầu ra của hộp đen sau khi hoàn tất 5 công đoạn kiểm tra.
Hiện
nay, cả nước mới chỉ có Tổng Công ty vận tải Hà nội (Transerco) tiến
hành lắp hộp đen Tacho system của Hàn Quốc cho hơn 200 xe buýt của các
xí nghiệp thành phần chạy trên 12 tuyến.
Do đặc điểm quản lý xe buýt nên hộp đen
loại này có hạn chế là chỉ mới đánh giá được một số chỉ tiêu như thời
gian xuất bến - về bến, tổng thời gian chuyến đi, tổng số lần đóng mở
cửa, tốc độ chạy xe và số lần xe chạy quá tốc độ, số lần phanh, số lần
khởi động động cơ, tổng số km xe chạy từng chuyến, chạy trong ngày… và
có thể bật tắt thiết bị theo ý chủ quan.
Tuy nhiên đây là một tiến bộ trong quản
lý và là một sự lựa chọn khôn ngoan để đánh giá, giám sát và giáo dục
lái xe, giảm hơn 10% nhân lực của bộ máy điều hành, tạo nên sự công
bằng, khách quan trong quản lý.Từ những lợi ích trên các cơ quan chức
năng nên xem xét nghiên cứu và đưa hộp đen vào áp dụng cho xe vận tải
khách đường dài.
Thời gian đầu tất nhiên cũng phải theo
một kế hoạch, lộ trình, đối tượng thích hợp và thực hiện một vài tuyến
thí điểm. Nếu thành công thì trong một tương lai gần có thể áp dụng dụng
cho xe tải và các loại xe khác.Với tốc độ phát triển như vũ bão của
khoa học kỹ thuật nói chung và trong ôtô nói riêng, việc chế tạo và lắp
ráp hộp đen trên ôtô, trước mắt trên ôtô khách đường dài, là một trong
nhiều ứng dụng kỹ thuật tiên tiến cần thiết và khả thi, với tiêu chí
nâng cao tính an toàn cho người sử dụng, hạn chế đến mức thấp nhất tai
nạn giao thông xảy ra